Helgakviða Hiörvarðssonar.
Fra Hiorvarþi oc Sigrlinn.
|
Hiorvarþr het konvngr, hann atti fiórar
konor: ein het Alfhildr, son þeirra het
Heðinn; onnor het Sęreiþr,
þeirra son het Hvmlvngr; in þriþia het
Sinrióþ, þeirra son het Hymlingr. Hiorvarþr
konvngr hafði þess heit strengt at eiga þa kono
er hann vissi vęnsta. Hann spvrþi, at Svafnir
konvngr atti dottvr allra fegrsta, sv het
Sigrlinn. Iþmvndr het iarl hans; Atli
var hans son, er for at biþia Sigrlinnar
til handa konvngi. Hann dvalþiz vetrlangt
meþ Svafni konvngi. Fránmarr het þar iarl,
fostri Sigrlinnar; dottir hans het Alof.
Iarlinn ręþ, at meyiar var syniat, oc fór Atli
heim. Atli iarls son stoþ einn dag viþ lvnd noccorn,
enn fvgl sat i limonom vppi yfir
hanom oc hafdi heyrt til, at hans
menn kꜹlloþo vęnstar konor þęr
er Hiorvarþr konvngr atti. Fvglinn
qvacaþi, enn Atli lyddi, hvat hann sagdi; hann
qvaþ:
|
1 | 5
„Sáttv Sigrlinn
| Svafnis dottvr, meyna fegrsto i Mvnarheimi? þo ero hagligar Hiorvarþz konor, gvmnom þiccia at Glasisslvndi.“
| 2 5
Atli qvaþ:
| „Mvndo viþ Atla Iþmvndar son, fvgl froþhvgaþr! fleira męla?“ Fvglinn qvaþ: „Mvn ec, ef mic bvðlvngr blóta vildi oc kys ec þaz ec vil or konvngs garþi.“
| 3 5
Atli qvaþ:
| „Kiosattv Hiorvarþ ne hans sono, ne inar fꜹgro fylcis brvþir, eigi brvþir þęr er bvþlvngr a; cꜹpom vel saman! þat er vina kynni.“
| 4 5
Fvglinn qvaþ:
| „Hof mvn ec kiosa, hꜹrga marga, gvllhyrndar kýr fra grams bvi, ef hanom Sigrlinn sefr a armi oc onꜹþig iofri fylgir.“
Þetta var, aþr Atli fǫri; en er hann
com heim oc konvngr spvrþi hann
tiþinda, qvaþ hann:
|
5 | 7
„Hꜹfom erfiþi
| oc ecci orindi, mara þrꜹ́t óra a meginfialli, vrþom siþan sęmorn vaþa; þa var oss syniat Svafnis dottvr, hringom gęddrar, er ver hafa vildom.“
Konvngr baþ, at þeir scyldo fara annat sinn;
fór hann sialfr. Enn er þeir komo vp a fiall oc
sa á Svavaland, [sa þeir] lanzbrvna oc ioreyki stora.
Reiþ konvngr af fiallino fram i landit oc toc natból
viþ a eina. Atli helt vorþ oc for yfir ana; hann
fann eit hvs. Fvgl micill sat a hvsino oc gętti
oc var sofnaþr. Atli scꜹ́t
spioti fvglinn til bana; enn i hvsino fann
hann Sigrlinn konvngs dottvr oc Alofo
iarls dottvr oc hafði þęr baþar brá/t meþ ser. Fránmarr iarl hafði
hamaz i arnar lici oc varit þęr fyr
hernom meþ fiolkyngi. Hroþmarr het
konvngr, biþill Sigrlinnar; hann drap Svava
konvng oc hafþi ręnt oc brent landit.
Hiorvarþr konvngr fecc Sigrlinnar, en Atli
Álofar.
|
Hiorvarþr oc Sigrlinn atto son micinn
oc vęnan; hann var þa/gvll, ecki nafn festiz viþ hann. Hann sat a
hꜹgi, hann sa riþa valkyrior nív,
oc var ein gꜹfvgligvst; hon
qvaþ:
|
6 | 5
„Siþ mvndv, Helgi!
| hringom raþa, ricr rógapaldr! ne Rꜹþvlsvollom, — ꜹrn gól arla — ef þv ę þegir, þottv harþan hvg, hilmir! gialdir.“
| 7 5
Helgi qvaþ:
| „Hvat letr þv fylgia Helga nafni, brvþr biartlitvþ! allz þv bioþa ręþr? Hygg þv fyr ꜹllom atqvęþom vel! þigg ec eigi þat, nema ec þic hafa.“
| 8 5
Valkyria qvaþ:
| „Sverþ veit ec liggia i Sigarsholmi fiorvm fǫra en fimm togo; eit er þeirra ꜹllom betra vignesta bꜹl oc variþ gvlli.
9 | 5
Hringr er i hialti,
| hvgr er i miþio, ogn er i oddi þeim er eiga getr; liggr meþ eggio ormr dreyrfaðr, enn a valbꜹsto verpr naþr hala.“
Eylimi het konvngr, dottir hans var
Svava, hon var valkyria oc reiþ lopt oc
log; hon gaf Helga nafn þetta oc hlifþi
hanom opt siþan i orrostom. Helgi
qvaþ:
|
10 | 5
„Ertattv, Hiorvarþr!
| heilraþr konvngr, folcs oddviti! þottv frǫgr sér; leztv eld eta iofra bygþir, enn þeir angr viþ þic ecci gorþo.
11 | 5
Enn Hroþmarr scal
| hringom raþa þeim er atto orir niþiar; sa sez fylkir fǫst at lifi, hygz aldꜹþa arfi at raþa.“
Hiorvarþr svarar, at hann mvndi fa liþ Helga,
ef hann vill hefna moþvrfꜹþvr sins.
— Þá sotti Helgi sverþit, er Svava uisaþi
hanom til; þa for hann oc Atli oc feldo
Hroþmar oc vnno morg þrecvirki. Hann drap Hata iotvn,
er hann sat a bergi noccoro. Hælgi oc Atli
lágo scipom i Hatafirþi; Atli helt vorð inn fyrra lvt
nętrinnar. Hrimgerþr Hata dottir
qvaþ:
|
12 | 4
„Hverir ro hꜹldar
| i Hatafirþi? scioldom er tialdat a scipom; frǫcnliga latiþ, fát hygg ec yþr siazc; kennit mér nafn konvngs!“
| 13 4
Atli qvaþ:
| „Helgi hann heitir, enn þv hvergi mát vinna grand grami; iarnborgir ’ro vm ꜹþlings flota, knegoþ oss falor fara.“
| 14 4
Hrimgerþr qvaþ:
| „Hve þic heitir, halr inn ámatki? hve þic calla konir? fylcir þer trvir, er þik i fꜹgrom lętr beiz stafni bva.“
| 15 4
Atli qvaþ:
| „Atli ec heiti, atall scal ec þer vera, mioc em ec gifrom gramastr; vrgan stafn ec hefi opt bvit oc qvalþar qveldriþor.
16 | 4
Hve þv heitir,
| hala nagraþvg? nefndv þinn, fála! fꜹþvr; nív rꜹstom er þv scyldir neþarr vera, oc vaxi þer a badmi barr!“
| 17 4
Hrimgerþr qvaþ:
| „Hrimgerþr ec heiti, Hati het minn faþir, þann vissa ec amatcastan iotvn; margar brvþir hann let fra bvi tecnar, vnz hann Helgi hió.“
| 18 4
Atli qvaþ:
| „Þv vart, hala! fyr hildings scipom oc lát i fiarþar mynni fyr; ręsiss recca er þv vildir Rán gefa, ef þer kǫmiþ i þverst þvari.“
| 19 4
Hrimgerþr qvaþ:
| „Dvliþr ertv nv, Atli! drꜹms qveþ ec þer vera, síga lętr þv́ brýnn fyr brár; moþir mín la fyr mildings scipom, ec drecþa Hlꜹþvarz sonom i hafi.
20 | 4
Gneggia myndir þv, Atli!
| ef þv geldr ne vęrir, brettir sinn Hrimgerþr hala; aptarla hiarta hygg ec at þitt, Atli! se, þott þv hafir hreina rꜹdd.“
| 21 4
Atli qvaþ:
| „Remi mvn þer ec þiccia, ef þv reyna knatt oc stiga ec a land af legi; ꜹll mvntv lemiaz, ef mer er alhvgat, oc sveigia þinn, Hrimgerþr! hala.“
| 22 4
Hrimgerþr qvaþ:
| „Atli! gac þv a land, ef afli treystiz, oc hittomc i vic Varins; rifia retti er þv mvnt, reccr! fá, ef þv mer i krymmor kǫmr.“
| 23 4
Atli qvaþ:
| „Mvnca ec ganga, aþr gvmnar vacna oc halda of visa vorþ; era mer orvęnt, nęr oro kǫmr scass vp vndir scipi.“
| 24 4
Hrimgerþr qvaþ:
| „Vaci þv, Helgi! oc bǫt viþ Hrimgerþi, er þv lezt hꜹggvinn Hata; eina nót kna hon hia iofri sofa, þa hefir hon bꜹlva bǫtr.“
| 25 4
Helgi qvaþ:
| „Loþinn heitir er þic scal eiga, leiþ ertv mannkyni, sa byr i Þolleyio þvrs, hvndvíss iotvnn, hrꜹnbva verstr, sa er þer macligr maþr.“
| 26 4 8
Hrimgerþr qvaþ:
| „Hína vildo heldr, Helgi! er reþ hafnir scoda fyrri nott meþ firom; margvllin męr mer þotti afli bera; her ste hon land af legi oc festi sva yþarn flota; hon ein þvi vęldr, er ec eigi mac bvþlvngs monnom bana.“
| 27 4
Helgi qvaþ:
| „Heyrþv nv, Hrimgerþr! ef ec bǫti harma þer, segþv gǫrr grami: var sv eín vętr, er barg ꜹþlings scipom, ęþa foro þęr fleire saman?“
| 28 4 8
Hrimgerþr qvaþ:
| „Þrennar nivndir meyia, þo reiþ ein fyr hvit vnd hialmi męr; marir hristvz, stoþ af mꜹnom þeirra dꜹgg i divpa dali, hagl i hava viþo; þaðan kǫmr meþ ꜹldom ár, alt var mer þat lęitt er ec lęitc.“
| 29 4
Atli qvaþ:
| „Avstr littv nv, Hrimgerþr! ef þic lostna hefr Hęlgi helstꜹfom; a landi oc a legi borgit er lofþvngs flota oc siclings monnom iþ sama.
30 | 4
Dagr ęr nv, Hrimgerþr!
| en þic dvalþa hefir Atli til aldrlaga; hafnarmarc þyccir hlęgligt vera, þars þv i steins líci stendr.“
Helgi konvngr var allmicill hermaþr; hann
com til Eylima konvngs oc baþ Svávo
dottvr hans. Þꜹ Helgi oc Svava
veittvz várar oc vnnoz fvrþo mikit. Svava var heima
meþ feþr sinom, enn Helgi i hernaþi;
var Svava valkyria en sem fyrr. Heþinn
var heima meþ fꜹþvr
sinom, Hiorvarþi konvngi, í Noregi. Heþinn for
einn saman heim or scógi iólaaptan oc
fann trollkono; sv reiþ vargi oc hafði orma at
tꜹmom oc bꜹþ fylgd
sina Heþni. Nei sagði hann. Hon sagði: „Þess
scaltv gialda at bragarfvlli.“ Vm qveldit oro
heitstrengingar; var framleiddr sonargꜹltr,
logðo menn þar a hendr sinar oc strengdo menn þa heit
at bragarfvlli. Heþinn strengði heít til Svavo Eylima
dottvr, vnnvsto Helga broðvr sins, oc iþraþiz
sva mioc, at hann gecc a brꜹt
villistigo svþr a lond, oc fann Helga broþvr
sinn. Helgi qvaþ:
|
31 | 5
„Komþv heill, Heþinn!
| hvat kantv segia nyra spialla or Noregi? hvi er þer, stillir! steyct or landi oc ert einn kominn oss at finna?“
| 32 3
Heþinn qvaþ:
| „Mic hefir myclo glǫpr meiri sóttan, ec hefi kęrna ena konvngborno brvþi þina at bragarfvlli.“
| 33 5 9
Helgi qvaþ:
| „Sacaz eigi þv! sꜹnn mvno verþa ꜹlmal, Heþinn! occor beggia. Mer hefir stillir stefnt til eyrar, þriggia natta scylac þar koma; if er mer a þvi, at ec aptr coma, þa ma at góðo goraz slict, ef scal.“
| 34 5
Heþinn qvaþ:
| „Sagdir þv, Helgi! at Heþinn vęri góþs verþr fra þer oc giafa storra; þer er sǫmra sverþ at rioþa, enn friþ gefa fiandom þinom.“
| 35 5
Þa qvaþ Helgi:
| „Reiþ a vargi, er rekviþ var, flioþ eitt, er Heþin fylgio beiddi; hon vissi þat, at veginn mvndi Sigrlinnar sonr a Sigarsvollvm.“
Þat qvaþ Helgi, þviat hann grvnaþi
vm feigþ sina oc þat at fylgior hans hofðo
vitiaþ Heþins, þá er hann sa konona riþa varginom.
|
Alfr het konvngr, son Hroþmars, er Helga hafði
voll haslaþan a Sigarsvelli a þriggia natta fresti. Þar var
orrosta micil, oc fecc þar Helgi banasár.
|
36 | 5
Sendi Helgi
| Sigar at ríþa eptir Eylima einga dottvr: „Biþ bralliga bvna verþa, ef hon vill finna fylci kvicvan!“
| 37 5
Sigarr qvaþ:
| „Mic hefir Helgi hingat sendan viþ þic, Svava! sialfa at męla; þic qvaþz hilmir hitta vilia, aþr itrborinn ꜹndo tyndi.“
| 38 5
Svava qvaþ:
| „Hvat varþ Helga Hiorvarþz syni? mer er harðliga harma leitat, ef hann sęr vm lek eþa sverþ vm beít, þeim scal ec gvmna grand vm vinna.“
| 39 5
Sigarr qvaþ:
| „Fell her i morgon at Frecasteini buþlvngr sa er var baztr vnd solo; Alfr mvn sigri ꜹllom raþa, þott þetta sinn þꜹrfgi vęri.“
| 40 5
Helgi qvaþ:
| „Hęil verþv Svava! hvg scaltv deila, sia mvn i heimi hinnztr fvndr vera; tiá bvþlvngi blǫþa vndir, mer hefir hiorr comiþ hiarta iþ nęsta.
41 | 5
Biþ ec þic, Svava!
| — brvþr grátattv! — ef þv vill mino mali lyða, at þv Heþni hvilo gorvir oc iofvr vngan ástom leiþir.“
| 42 5
Svava qvaþ:
| „Melt hafda ec þat i Mvnarheimi, þa er mer Helgi hringa valþi, myndiga ec lostic at liþinn fylci iofvr okvnnan armi veria.“
| 43 5
Heþinn qvaþ:
| „Kysto mic, Svava! kem ec eigi aþr Rogheims a vit ne Rꜹþvlsfialla, aþr ec hefnt hefic Hiorvarþz sonar, þess er bvðlvngr var beztr vnd solo.“
Helgi oc Svava er sagt at vęri endrborin.
| |