Helgakviða Hundingsbana önnur.
Fra Vꜹlsvngom.
Sigmvndr konvngr Vꜹlsvngs son atti Borghilldi af Brálvndi; þꜹ heto son sinn Helga oc eptir Helga Hiorvarþssyni; Helga fostraþi Hagall. Hvndingr het rikr konvngr, viþ hann er Hvndland kent. Hann var hermaþr micill oc atti marga sono þa er i hernaði váro. Ofriþr oc dylgior váro a milli þeirra Hvndings konvngs oc Sigmvndar konvngs, drapo hvarir annarra frǫndr. Sigmvndr konvngr oc hans ęttmenn héto Volsvngar oc Ylfingar. Helgi fór oc niosnaþi til hirdar Hvndings konvngs a lꜹ́n; Hęmingr son Hvndings konvngs var heima. Enn er Helgi for í brot, þa hitti hann hiarþarsvein oc qvaþ:
1  5	„Segðv Hęmingi, at Helgi man, hvern i brynio bragnar feldo, er vlf grán inni hꜹfðot, þar er Hamal hvgði Hvndingr konvngr.“
Hamall het son Hagals. Hvndingr konvngr sendi menn til Hagals at leita Helga; enn Helgi matti eigi forþaz annan veg enn tóc klęþi ambǫttar oc gecc at mala. Þeir leitoþo oc fvndo eigi Helga; þa qvaþ Blindr inn bꜹlvisi:
2  5	„Hvoss ero ꜹgo i Hagals þyio, era þat carls ętt, er a kvernom stendr: steinar rifna, steyccr lvþr fyrir.
3  5	Nv hefir hꜹrþ dǫmi hildingr þęgit, er visi scal valbygg [mala]; heldr er sǫmri hendi þeirri meþalkafli enn mꜹndvltrę.“
4  5  11	Hagall svaraþi oc qvaþ: „Þat er litil va, þott lvþr þrvmi, er męr konvngs mꜹndvl hrǫrir; hon scęvaþi scyiom ęfri oc vega þordi sem vikingar, aþr hana Helgi hꜹpto gorþi; systir er hon þeirra Sigars oc Hꜹgna, þvi hefir ꜹtvl ꜹgo Ylfinga man.“
Vndan comz Helgi oc for a herscip; hann feldi Hvnding konvng oc var siþan callaþr Helgi Hvndingsbani. Hann la meþ her sinn i Brvnavagom oc hafþi þar strandha/gg, oc áto þar rát. Ha/gni het konvngr; hans dottir var Sigrvn, hon var valkyria oc reiþ lopt oc lꜹg; hon var Svava endrborin. Sigrvn reiþ at scipom Helga oc qvaþ:
5  5	„Hverir lata flióta fley viþ backa, hvar hermegir heima eigvþ? hvers biþit er i Brvnavagom, hvert lystir yþr leiþ at canna?“
6  5	Helgi qvaþ: „Hamall lętr fliota fley viþ backa, eigom heima i Hlesseyio, biþom byriar i Brvnavagom, ꜹstr lystir oss leiþ at kanna.“
7  5	Sigrvn qvaþ: „Hvar hefir þv, hilmir! hildi vacþa eþa gꜹgl alin Gvnnar systra? hvi er brynia þin bloþi stoccin, hvi scal vnd hialmom hrátt kiot eta?“
8  5	Helgi qvaþ: „Þat vann nęst nýss niþr Ylfinga fyr vestan ver, ef þic vita lystir, er ec biorno tóc i Bragalvndi oc ętt ara oddom saddac.
9	Nv er sagt, męr! hvaþan sacar gorðvz, þvi var a lęgi męr lítt steict etiþ.“
10  5	Sigrvn qvaþ: „Vig lysir þv, varþ fyr Helga Hvndingr konvngr hniga at velli; bar socn saman, er seva hęfndoþ, oc bvsti bloþ a brimiss eggiar.“
11  5	Helgi qvaþ: „Hvat vissir þv, at þeir se, snot svinnhvgvð! er seva hefndo? margir ’ro hvassir hildings synir oc amvnir ossom niþiom.“
12  5	Sigrvn qvaþ: „Varca ec fiarri, folcs oddviti! ger a morgom grams aldrlocom; þo tel ec slęgian Sigmvndar bvr, er i valrvnom vigspioll segir.
13  7	Lęit ec þic vm sinn fyrr a langscipom, þa er þv bygðir blodga stafna oc v́rsvalar vnnir lęko; nv vill dyliaz dꜹglingr fyr mer, enn Hꜹgna męr [Helga] kennir.“
Granmarr het ricr konvngr, er bió at Svarinsha/gi; hann atti marga sono: [einn het] Ha/ðbroddr, annarr Gvðmvndr, þriþi Starcaþr. Hꜹþbroddr var i konvngastefno, hann fastnaþi ser Sigrvno Ha/gnadottvr. Enn er hon spyrr þat, þa reiþ hon meþ valkyrior vm lopt oc vm lꜹg at leita Helga. Helgi var þa at Logafiollom oc hafþi bariz viþ Hvndings sono; þar feldi hann þa Alf oc Eyiolf, Hiorvarþ oc Hervarþ, oc var hann allvigmoþr oc sat vndir Arasteini; þar hitti Sigrvn hann oc rann a hals hanom oc kysti hann oc sagdi hanom erendi sit, sva sem segir i Volsvngaqviþo inni forno:
14  5	Sotti Sigrvn sicling glaþan, heim nam hon Helga hꜹnd at sǫkia, kysti oc qvaddi konvng vnd hialmi; þa varþ hilmi hvgr a uifi.
15	Fyrr lez hon vnna af ꜹllom hvg syni Sigmvndar, en hon seþ hafþi.
16  5	„Var ec Hꜹþbroddi i her fꜹstnoþ, enn iofvr annan eiga vildac; þo siamc, fylcir! frǫnda reiþi, hefi ec mins fꜹdvr mvnraþ brotiþ.“
17	Nama Hꜹgna męr of hvg męla, hafa qvaz hon Helga hylli scyldo.
18  5	Helgi qvaþ: „Hirþ eigi þv Hꜹgna reiþi ne illan hvg ęttar þinnar! þv scalt, męr vng! at mer lifa; ętt attv, in goþa! er ec [eigi] siamc.“
Helgi samnadi þa miclom scipaher oc for til Frecasteins, oc fengo i hafi ofviðri mannhętt; þa qvomo leíptr yfir þa, oc stoþo geislar i scipin. Þeir sa i loptino at valcyrior nío riþo, oc kendo þeir Sigrv́no; þa lęgði storminn, oc qvomo þeir heilir til landz. Granmars synir sato a biargi noccoro, er scipin sigldo at landi. Gvdmvndr hliop a hest oc reið a niosn a bergit viþ hꜹfnina; þa hlóþo Volsvngar seglom. Þa qvaþ Gvdmvndr:
19  5	„Hverr er scioldvngr sa er scipom styrir, lętr gvnnfana gvllinn fyrir stafni? þiccia mer friþ i farar broddi, verpr vigroþa vm vikinga.“
20  5	Sinfiotli qvaþ: „Her ma Hꜹdbroddr Helga kenna flotta trꜹþan i flota miþiom; hann hefir eþli ettar þinnar, arf Fiorsvnga vnd sic þrvngit.“
21  5	Gvdmvndr qvaþ: „Þvi fyrr scolo at Frecasteíni sattir saman vm sakar dǫma; mal er, Hꜹdbroddr! hefnd at vinna, ef ver lęgra lvt lengi barom.“
22  5	Sinfiotli qvaþ: „Fyrr mvndv, Gvdmvndr! geitr vm halda oc bergscorar brattar klifa, hafa þer i hendi heslikylfo; þat er þer bliþara enn brimiss domar.“
23  5	Helgi qvaþ: „Þer er, Sinfiotli! sęmra myclo gvnni at heyia oc glaþa orno, enn onytom orþom at deila, þott hilldingar heiptir deili.
24  5  9	Þicciat mer goþir Granmars synir, þo dvgir siklingom satt at męla; þeir męrcþ hafa a Moinsheimom, at hvg hafa hiorom at bregða; ero hildingar hꜹllzti sniallir.“
Gvdmvndr reið heim meþ hersa/go; þa sꜹmnoþo Granmars synir her. Como þar margir konvngar: þar var Ha/gni faðir Sigrv́nar oc synir hans Bragi oc Dagr. Þar var orrosta micil, oc fello allir Granmars synir oc allir þeirra hꜹfþingiar, nema Dagr Ha/gnason fecc griþ oc vann eiþa Volsvngom. Sigrvn gecc i valinn oc hitti Hꜹdbrodd at kominn da/þa. Hon qvaþ:
25  5	„Mvna þer Sigrv́n fra Sevafiollom, Hꜹþbroddr konvngr! hniga at armi; liþin er ęvi — opt náir hręfi granstoþ griþar — Granmars sona.“
Þa hitti hon Helga oc varþ allfegin. Hann qvaþ:
26  5	„Erat þer at ꜹllo, alvitr! gefiþ, þo qveþ ec nocqvi nornir valda; fello i morgon at Frecasteini Bragi oc Hꜹgni, varþ ec bani þeirra.
27  5	Enn at Styrkleifom Starcaþr konvngr, enn at Hlebiorgom Hrollꜹ́gs synir; þann sa ec gylfa grimmvþgastan, er barþiz bolr, var a brot hꜹfvþ.
28  5	Liggia at iordo allra flestir niþiar þinir at nám orþnir; vanntattv vígi, var þer þat scapad, at þv at rógi rícmenne vart.“
Þa gret Sigrvn. Hann qvaþ:
29  4	„Hvggastv, Sigrv́n! Hildr hefir þv oss veriþ, vinnat scioldvngar scꜹpom.“ Sigrvn qvaþ: „Lifna mvnda ec nv kiosa, er liþnir ero, oc knętta ec þer þo i faðmi felaz.“
Helgi fecc Sigrvnar, oc atto þꜹ sono; var Helgi eigi gamall. Dagr Hꜹgnason blotaþi Oþin til fꜹdvrhefnda; Oþinn leþi Dag geírs sins. Dagr fann Helga mág sinn þar sem heitir at Fioturlvndi; hann lagdi igognom Helga meþ geirnom; þar fell Helgi, enn Dagr reiþ til [Seva-]fialla oc sagdi Sigrv́no tiþindi:
30  5	„Trꜹ́þr em ec, systir! trega þer at segia, þviat ec hefi nꜹþigr nipti grętta: fell i morgon vnd Fioturlvndi bvþlvngr sa er var beztr i heimi oc hildingom a hálsi stoþ.“
31  5	Sigrvn qvaþ: „Þic scyli allir eiþar bíta, þeir er Helga hafþir vnna at eno liosa leiptrar vatni oc at v́rsvolom vnnar steini.
32  5	Scriþiat þat scip, er vnd þer scriþi, þott oscabyrr eptir leggiz! rennia sa marr, er vnd þer renni, þottv fiándr þina forþaz eigir!
33  5  9	Bitia þer þat sverþ, er þv bregdir, nema sialfom þer syngvi vm hꜹfði! þa vęri þer hefnt Helga dꜹþa, ęf þv vęrir vargr a viþom vti, ꜹþs andvani oc allz gamans, hefþir eigi mat, nema a hrǫvm spryngir.“
34  5	Dagr qvaþ: „Ǫr ertv, systir! oc ervita, er þv brǫþr þinom biþr forscapa; einn veldr Oðinn ollo bꜹlvi, þviat meþ sifivngom sacrvnar bar.
35  5	Þer byþr broþir bꜹga rꜹþa, ꜹll Uandilsve oc Vigdali; hafþv halfan heim harms at gioldom, brvþr bꜹgvariþ! oc bvrir þinir.“
36  5	Sigrvn qvaþ: „Sitca ec sva sæl at Sevafiollom ar ne vm nętr, at ec vna lifi, nema at liþi lofðvngs lioma bregði, renni vnd visa Vigblǫr þinig, gvllbitli vanr, knega ec grami fagna.
37  5	Sva hafþi [Helgi] hrǫdda gorva fiandr sina alla oc frǫndr þeirra, sem fyr vlfi oþar rynni geitr af fialli geiscafvllar.
38  5	Sva bar Helgi af hildingom, sem itrscapaðr ascr af þyrni, eða sa dyrcalfr dꜹggo slvnginn, er ǫfri ferr ꜹllom dyrom, oc horn gloa viþ himin sialfan.“
Hꜹ́gr var gorr eptir Helga. Enn er hann com til Valhallar, þa bꜹþ Oþinn hanom ꜹllo at raða meþ ser. Helgi qvaþ:
39  5	„Þv scalt, Hvndingr! hveriom manni fótlꜹg geta oc fvna kynda, hvnda binda, hesta gęta, gefa svínom soþ, aþr sofa gangir.“
Ambót Sigrvnar gecc vm aptan hia hꜹgi Helga oc sa, at Helgi reiþ til hꜹgsins meþ marga menn. Ambótt qvaþ:
40  5	„Hvart ero þat svic ein, er ec sia þicciomz, eþa ragnarꜹc? — ríþa menn dꜹþir, er ióa yðra oddom keyrit, — eþa er hildingom heimfor gefin?“
41  5	Helgi qvaþ: „Era þat svic ein, er þv sia þicciz, ne aldar rof, þottv oss litir, þott ver iói ora oddom keyrim, heldr er hildingom heimfor gefin.“
Heim gecc ambót oc sagði Sigrvno:
42  5	„Vt gac þv, Sigrvn fra Sefafiollom! ef þic folcs iaþar finna lystir; vp er hꜹgr lokinn, kominn er Helgi, dolgspor dręyra, dꜹglingr baþ þic, at þv sárdropa svefia scyldir.“
Sigrvn gecc i hꜹginn til Helga oc qvaþ:
43  5	„Nv em ec sva fegin fvndi ocrom, sem átfrekir Oþins hꜹcar, er val vito, varmar braðir, eþa dꜹgglitir dagsbrv́n siá.
44  5  9	Fyrr vil ec kyssa konvng olifðan, enn þv bloþvgri brynio castir; hár er þitt, Helgi! helo þrvngit, allr er visi valdꜹgg slęginn, hęndr vrsvalar Hꜹgna mági; hve scal ec þer, bvdlvngr! þess bót of vinna?“
45  5  9	Helgi qvaþ: „Ein veldr þv, Sigrv́n fra Sefafiollom! er Hęlgi er harmdꜹgg sleginn: grętr þv, gvllvariþ! grimmom tarom, solbiort, svðrǫn! aðr þv sofa gangir; hvert fellr bloþvgt a briost grami, v́rsvalt, innfialgt, ecka þrvngit.
46  5  9	Vel scolom drecca dyrar veigar, þott mist hafim mvnar oc landa; scal engi maþr angrlióþ qveþa, þott mer a briosti beniar líti: nv ero brvþir byrgþar i hꜹgi, lofda disir hiá oss liþnom.“
Sigrvn bió sęing i hꜹginom:
47  5	„Her hefi ec þer, Helgi! hvilo gorva angrlꜹsa mioc, Ylfinga niþr! vil ec þer i faþmi, fylkir! sofna, sem ec lofþvngi lifnom myndac.“
48  5	Helgi qvaþ: „Nv qveþ ec enscis orvęnt vera siþ ne snimma at Sevafiollom, er þv a armi olifþom sefr, hvit, i hꜹgi, Hꜹgna dottir! oc ertv qvic, in konvngborna!
49  5	Mal er mer at riþa roþnar brꜹtir, lata fꜹlvan ió flvgstig troþa; scal ec fyr vestan vindhialms brvar, aþr Salgofnir sigrþioþ veki.“
Þeir Helgi riþo leiþ sina, enn þęr foro heim til bǫiar. Annan aptan let Sigrv́n ambót halda vorþ a hꜹginom. Enn at dagsetri er Sigrvn com til hꜹgsins, qvaþ hon:
50  5	„Cominn vęri nv, ef koma hygði, Sigmvndar bvrr fra sꜹlom Oþins; qveþ ec grams þinig gręnaz vanir, er a asclimom ernir sitia oc drifr drott ꜹll drꜹmþinga til.
51  5	Verþv eigi sva ǫr, at ein farir, dis sciolldvnga! drꜹghvsa til: verda ꜹflgari allir a nottom dꜹþir dolgar, męr! enn vm daga liosa.“
Sigrvn varþ scammlif af harmi oc trega. Þat var trva i fornescio, at menn vęri endrbornir, enn þat er nv cꜹllvð kerlinga villa. Helga oc Sigrvn er callat at vęri endrborin; het hann þa Helgi Haddingiascati, enn hon Kara Halfdanardottir, sva sem qveþit er í Karolioþom, oc var hon valkyria.
Anmærkning til Helgakviða Hundingsbana II
I den foran aftrykte Tekst af dette Digt har jeg, for ikke at forstyrre Sammenhængen, ved Slutningen af Prosastykket efter V. 18 udeladt et Stykke, som indtager halvtredje Linje i R, og stillet V. 19–24 paa et andet Sted, end de findes i Hskr., samt foretaget en liden Ændring i Overskriften til V. 19. R har dette saaledes:
Efter: þa hlóþo volsvngar seglom (se foran S. 194, L. 2 paa anden Spalte) fortsættes:
þa q. gvdmvndr. Sva sem fyrr er ritaþ i helga qviþo. Hverr er fylkir sa er flota styrir*) oc feicna liþ fǫrir at landi. Sinfiotli. sigmvndar son svaraþi oc [er] þat enn ritaþ. Gvdmvndr reið heim meþ hersꜹgo þa sꜹmnoþo granmars synir her. o. s. v. (se foran S. 195, 2den Spalte).
Efter: oc knętta ec þer þo i faðmi felaz (se foran V. 29, L. 6) fortsætter R saaledes:
Þetta q. gvdmunðr (sic!) granmars**) son. Hverr er scioldvngr sa er scipom styrir. lętr gvnnfana gvllinn fyrir stafni þiccia mer friþ ifarar broddi verpr vigroþa vm vikinga. Sinfiotli q. Her ma hꜹdbrodr . . . . . . (se foran V. 20–24) . . . . . . ero. hildingar hꜹllzti sniallir. Helgi fecc sigrvnar oc atto þꜹ sono var helgi eigi gamall. o. s. v. (se foran S. 196, 2den Spalte).